ÜÇ FAZLI TRANSFORMATÖRLERDE LİNEER VE NONLİNEER YÜKLERİN KAYIPLARA ETKİSİ

Öz

Bu çalışmada bir fazlı transformatörün eşdeğer devresinden faydalanarak devre analizi tekniği ile harmonikli durumdaki transformatör parametrelerinin hesabına yönelik yeni bir yaklaşım ortaya konulmuştur. Bu çalışma her biri 500VA, 220/110 V, 50 Hz, mantel tipi bir fazlı transformatörlerin yıldız-yıldız bağlanmasıyla oluşturulan 1500VA’lik üç fazlı bir transformatör grubu kullanılmıştır. Deneysel verilerin elde edilmesi için donanımda kullanılmak üzere farklı elektriksel özelliklere sahip iki adet yük seçilmiştir. Transformatörlerin beslenmesi için ise, dalga  şekli sinüsoidal ve sinüsoidal olmayan gerilim kaynakları kullanılmıştır. Bu besleme ve yük tiplerinde transformatörlerin harmoniklerden etkileşimi, primer ve sekondere bağlanan iki harmonik analizör cihazı ile eş zamanlı ölçülmüştür. Microsoft-Excel programında eşdeğer devre elemanları her harmonik bileşen için ayrı ayrı hesaplanmıştır. Ölçülen ve hesaplanan değerlerden üç fazlı transformatörün primer ve sekonder devrelerinin bakır kayıpları, demir kayıpları ile transformatörün verimi harmonikli olarak hesaplanmıştır. Ölçüm ve hesaplamalar besleme gerilim kaynakları ve iki farklı yük durumu için ayrı ayrı yapılarak sonuçlar karşılaştırılmıştır. Ayrıca her bir durum için gerilim ve akımın toplam harmonik distorsiyon seviyeleri (THD) ve K faktörleri hesaplanmıştır.